Alzheimer Hastalığı

Alzheimer (alzaymır diye okunur) hastalığının (özgül nedeni belirlenemeyen bunama hastalığı), erken ortaya çıkan, uyarıcı birtakım belirtileri vardır. Bunların erken tanınması ve gerekli önlemlerin erken alınması büyük önem taşır.

Alzheimer hastalığının, özellikle erken evrelerinde, en sık görülen belirtilerinden biri, yakın geçmişte öğrenilen bilgilerin unutulması ve unutkanlıktır. Ayrıca önemli birtakım tarihler ya da olaylar da unutulabilir. Bu kişiler, yakından tanıdıkları birtakım kişilerin adlarını artık anımsayamayabilirler.

Kimi hastalar, sayılarla ilgili işlemleri yapmakta güçlük çekmeye başlayabilirler. Aylık harcamalarını ve bütçelerini ayarlayamamaya başlayabilirler. Odaklanmakta güçlük çekebilirler ve yapageldikleri işler, eskisine göre, çok daha uzun bir zaman almaya başlayabilir.

Günlük işlerini yapmakta güçlükler yaşamaya başlayabilirler. Bildik bir çevrede bile araba kullanmakta güçlük çekebilirler, eskiden beri kullandıkları bir ev gerecini artık çalıştıramayabilirler, boş zamanlarında oynadıkları bir oyunu (tavla, dama, satranç, iskambil oyunları vb.) artık oynayamayabilirler.

Yaşadıkları günün, ayın hangi günü olduğunu, haftanın hangi günü olduğunu bilemeyebilirler. Kimi zaman, nerede olduklarını ya da oraya nasıl geldiklerini çıkartamayabilirler.

Görme sorunları, kimi hastalar için, bir Alzheimer belirtisi olabilir. Okumakta güçlük çekmeye başlayabilirler, uzaklıkları yordayamazlar, renklerin ya da renk karşıtlıklarının adlarını koyamazlar. Algı bağlamında birtakım güçlükler yaşayabilirler. Odada sanki bir başkası varmış gibi, aynanın içinden geçmeye çalışabilirler. Kendilerinin aynaya yansımasını tanıyamayabilirler.

Karşılıklı konuşmakta ya da bir konuşmaya katılmakta güçlük çekmeye başlayabilirler. Konuşmanın ortasında birden duraklayabilirler ve konuşmalarını artık nasıl sürdüreceklerini bilemeyebilirler ya da söylediklerini yineleyip durabilirler. Sözcük dağarcığı ile ilgili güçlükler yaşamaya başlayabilirler. Doğru sözcüğü bulmakta güçlük çekmeye başlayabilirler ya da nesnelere yanlış adlar verdikleri olur. Sözgelimi, ayakkabı demek yerine ayak giysisi diyebilirler.

Kullandıkları gereçleri olmadık yerlere koymaya başlayabilirler. Anahtar, gözlük, cep telefonu, cüzdan, televizyonun uzaktan kumandası gibi eşyalarını kaybedebilirler ve bulmak için gereken arayış sürecini gerçekleştiremeyebilirler. Kimi zaman, başkalarını, eşyalarını çalmakla suçlayabilirler. Zamanla bu gibi tutumları giderek bir artış gösterebilir.

Bir yargıda bulunurken ya da karar verirken önemli birtakım yanlışlar yapabilirler. Uzaktan satış yapanlar ya da telefonda dolandıranlar tarafından kolaylıkla kandırılabilirler. Özbakımlarına ve dış görünümlerine giderek daha az önem vermeye başlayabilirler. Temiz ve bakımlı olmayı artık önemsemeyebilirler.

Yapageldikleri eğlence uğraşlarından ve toplumsal etkinliklerden kendilerini geri çekmeye başlayabilirler. Yaşadıkları güçlüklerden ötürü toplumsal etkileşimlerden kaçmaya, insanlardan uzak durmaya başlayabilirler.

Bu kişilerin duygusal durumlarında ve kişilik özelliklerinde önemli birtakım değişiklikler görülebilir. Yönelimleri bozuk bir biçimde şaşkın, alıngan, kuşkucu, çökkün (depresyonda), büyük bir korku içinde ya da çok kaygılı olabilirler. Kendi tanıdık ya da bildik çevrelerinden uzakta oldukları ortamlarda kolaylıkla alınır, darılır ya da altüst olabilirler. Günün olağan akışında bir değişiklik olması durumunda, bundan çok büyük rahatsızlık duyabilirler. Yaptıkları işleri, artık çok kendilerine özgü bir biçimde yapmaya başlayabilirler.

Tanıdığınız ya da birlikte yaşadığınız bir büyüğünüz ya da yakınınız bu gibi belirtiler gösteriyorsa, hiç zaman geçirmeden bir uzmana (bir psikiyatrist ya da nörolog) başvurmanızda büyük yarar vardır. Zaman geçirmeden tedaviye başlanması, hastalık sürecini yavaşlatacak ve kişinin yaşam niteliğinin artmasını sağlayacaktır.

Bunlara benzer belirtiler gösteren hastaların öncelikle, altta yatan başka özgül bir nedene bağlı (damarsal hastalıklar ve inme gibi beyine daha az kan gitmesi ile belirli durumlar, özellikle B vitamini eksiklikleri olmak üzere bir vitamin eksikliği, alkol bağımlılığı, hipoglisemi ya da hipotiroidi gibi hormon bozukluklukları, beyin tümörleri, Parkinson hastalığı, AIDS gibi bulaşıcı bir hastalık, başı çarpmış olma gibi) bir bunama hastalığının olup olmadığı hastane koşullarında araştırılır. Gerekli bütün incelemeler yapıldıktan sonra özgül bir neden bulunamıyorsa, bu belirtilerin Alzheimer hastalığına bağlı olduğu düşünülerek, hiç zaman geçirmeden tedaviye başlanır.