Kendini Gerçekleştirme
Kendini gerçekleştiren insanlar, Maslow’un tanımıyla, kendilerinden doyum bulan ve yapabileceklerini ortaya koyabiliyor olan insanlardır. Kendini gerçekleştiren insanlar, yaşamda kendileri için bir anlam bulabilmiş olan insanlardır. Herkes, eşsiz birer birey olduğuna göre, kendini gerçekleştirme isteği, değişik insanlarda, değişik alanlarda ortaya çıkabilir.
Maslow’a göre, kendini gerçekleştirebilen insanların sayısı, yalnızca, yaklaşık yüzde iki oranındadır. Kendini gerçekleştirebilen insanların özellikleri şunlardır:
• Bu insanlar, gerçekliği doğru bir biçimde algılar ve belirsizliğe katlanabilirler.
• Kendilerini ve başkalarını olduğu gibi kabul ederler.
• Düşünceleri ve davranışları içten gelir ve doğaldır.
• Sorun odaklıdırlar (kendileri odaklı değildirler). Sorun çözme becerileri gelişmiştir.
• Gülmece (mizah) anlayışları gelişmiştir. Kendilerine bile gülebilirler.
• Yaşama nesnel (objektif) bir açıdan (akılcı ve mantıksal olarak) bakarlar.
• Son derece yaratıcıdırlar.
• İçinde bulundukları kültürü kabullenmeye karşı direnç gösterirler, ancak özellikle geleneksel olmamaya çalışmazlar. Özerk ve bağımsızdırlar.
• İnsanlığın gönenciyle ilgilidirler.
• Temel insan yaşantılarına gönül borcu duyarlar.
• Az sayıda da olsa, insanlarla doyurucu ilişkiler kurarlar.
• Doruk yaşantıları vardır. Yaptıkları işe kendilerini kaptırırlar.
• Özel yaşam gizliliğine gerek duyarlar, yalnızlıktan yüksünmezler.
• Esnektirler ve demokratik tutumlar sergilerler.
• Törel (ahlaki) değerleri güçlüdür.
Kendini gerçekleştirmeyi sağlayan davranışlar da şunlardır:
• Yaşamı, bir çocuk gibi, tam olarak kendini vererek ve odaklanarak yaşama.
• Güvenli yollara bağlanıp kalmaktansa, yeni birtakım yolların arayışına girme.
• Yaşam olaylarını değerlendirirken, geleneklerin, yetkenin (otoritenin) ya da çoğunluğun sesini dinlemektense, kendi iç sesini dinleme.
• Yalandan yapmaktan (-miş gibi olmaktan) uzak durma ve güvenilir olma.
• Görüşleri, toplumun yerleşik görüşleriyle örtüşmezse, tutulmayan biri olmayı göze alma.
• Sorumluluk alma ve çok çalışma.
• İşlevsel olmayan savunmalarının ayrımına varma ve bunları bırakma yürekliliğini gösterme.
Ancak kendini gerçekleştirebilmek için yukarıda sayılan bütün özellikleri göstermek gerekmez, ayrıca bu özellikleri gösterebilen insanlar da, yalnızca kendini gerçekleştirebilen insanlar değildir.
Maslow, kendini gerçekleştirmeyi çok yetkin (mükemmel) olma ile eşdeğer olarak da görmez. Ona göre kendini gerçekleştirmek, kendi gizilgücünü (potansiyelini) tam olarak kullanabilmek demektir.
Mutluluğun ardına düşmektense, kendini gerçekleştirmeye çalışmak daha doğru gibi görünüyor. Kendilerine özgü değerleri olan ve bunlara göre davranabilen, yaratıcı, sorumluluğunu aldıkları eylemlerinde kendilerini bulabilen ve bu eylemlerine kendilerini kaptırabilen, ayrıca yaşamlarında bir anlam bulabilen insanlar, kendilerini gerçekleştirebilmiş mutlu insanlardır.